Langs de Zijderoute - Buchara
Dagboek
Het verleden

Buchara heeft moskeeën, medressa's en mausolea. En haar eigen aardige bouwwerken: overkoepelde markthallen en waterbassins waaromheen zich eertijds het sociale leven afspeelde. De Russen hebben de meeste bassins gedempt om hygiënische redenen. Er is er nog maar één over, Labi Haus, met openluchtrestaurants en terrassen waar de toeristen en de lokale bewoners van de oude stad elkaar kunnen bekijken. De hygiëne is er niet denderend: vliegen voeren op tafel rijdansen uit, kinderen en eenden zwemmen in het drabbige water en het bier is zuur. De Russen hadden gelijk en met dat gelijk hebben ze ook de oude karavanserais afgebroken. De Russen hebben meer gedaan. In 1920 hebben ze de stad gebombardeerd om een antibolsjewistische opstand te bedwingen. Zo heeft historisch Buchara haar huidige gedaante gekregen. Veel is verdwenen, er zijn grote open plekken in de stad en de muren van de oude burcht zijn wel zorgvuldig gerestaureerd maar daarbinnen zijn de meeste gebouwen ruïnes. Wat is overgebleven wijst eerder naar de verwoestingen van de afgelopen eeuw dan naar het exotisch verleden. Maar 's avonds na elven, als het stadje slaapt, verbergt de duisternis de wonden en komt dat verleden toch enigszins tot leven als ik loop over het stille plein voor de Kalon Moskee, door de lege markthallen en langs Labi Haus. In het maanlicht glanst het tegelwerk. Er zitten nog een paar mensen op de trap van de medressa, even te zien in het licht van de koplampen van de laatste auto, en boven in de minaret brandt zwak licht. In de duistere markthal struikel ik bijna over een tapijthandelaar die zich naast zijn waren heeft uitgestrekt en bij Labi Haus ruik ik de vette geur van de gedoofde barbecues. Zo moet de nacht eeuwen geleden ook zijn geweest.