De schepping van de president
Dagboek
Turkmenbashi (1940 - 2006)

Het oude centrum van Ashgabat bestaat uit lage gepleisterde huizen langs beboomde avenues. Het is er groen, ordelijk en vriendelijk; de menselijke maat. Hier zijn de cafés, restaurants en markten. Het oude centrum is de schepping van de vrouw van een van de Russische gouverneurs uit de tsarentijd. Er is ook nieuw Ashgabat. Dat bestaat uit heel brede open boulevards waarlangs grote overheidsgebouwen en witte torenflats staan op ruime afstand van elkaar en niets er tussen. Dat deel heeft een eclectische bouwstijl die ik het best kan kwalificeren als business architectuur. Het ruikt erg naar geld en is een paar maten te groot voor Ashgabat dat uiteindelijk niet meer is dan een provincieplaats ver van de grote wereld. Nieuw Ashgabat is de schepping van president Niyazov die zich 'Turkmenbashi' laat noemen, Leider der Turkmenen. Er is veel Turkmenbashi in Ashgabat: een Turkmenbashi stadion, een Turkmenbashi boulevard, een Turkmenbashi shopping center, een Turkmenbashi… en zijn portret is alom aanwezig. De president is een nogal vlezige man. Op sommige portretten ziet hij er uit als iemand die zojuist heel erg goed heeft gegeten maar het toetje niet zal afslaan. Hij tuit zijn lippen een beetje alsof hij wil zeggen 'nou, dat gaat er nog wel in.' Op andere portretten heeft hij de hand onder zijn kin en toont twee dikke ringen. Hij lacht; het is de lach van iemand die om eigen grappen lacht. Er is heel veel Turkmenbashi in Ashgabat maar het klapstuk van verheerlijking staat bij de nieuwe regeringsgebouwen: een reusachtige driepoot met bovenop een verguld standbeeld van de president. Dat beeld beweegt, het roteert langzaam, en de opgeheven arm van de president wijst de zon de weg van oost naar west. Tussen de schepping van de vrouw van de tsarengouverneur en de schepping van de president ligt een strook groezelige woonkazernes, de erfenis van het communistische tijdperk. En zo is in de architectuur de geschiedenis van de stad en het land weerspiegeld.